Jak zorganizować konferencję online dla osób z niepełnosprawnością?
Przeniesienie większości spotkań, konferencji, nauki do świata online jest faktem. To nad czym należy teraz pracować jest dostępność cyfrowa. Ma ona sprawić, że każdy, niezależnie od stopnia i rodzaju niepełnosprawności, będzie mógł korzystać z dobrodziejstw świata online.
Czym jest dostępność cyfrowa?
Najprościej mówiąc, jest to zespół cech stron internetowych i aplikacji mobilnych, które ułatwiają zapoznanie się z treścią osobom z niepełnosprawnościami. Mówimy tu o osobach niewidomych, niesłyszących, słabo widzących, z zaburzeniami mowy, nadwrażliwością na światło, niepełnosprawnościami złożonymi, a także osobom starszym czy mającym trudności w uczeniu się i z ograniczeniami poznawczymi.
W Polsce obowiązuje Ustawa z 4 kwietnia 2019 r. o dostępności cyfrowej stron internetowych i aplikacji mobilnych podmiotów publicznych oraz Ustawa z dnia 19 lipca 2019 r. o zapewnianiu dostępności osobom ze szczególnymi potrzebami. W naszym kraju obowiązuje również Konwencja ONZ o Prawach Osób Niepełnosprawnych. Artykuł 9 tej Konwencji mówi między innymi o zapobieganiu wykluczeniu cyfrowemu. W 2012 r. Konwencja została ratyfikowana przez Prezydenta RP, a Polska zobowiązała się zapewniać osobom z niepełnosprawnościami równy dostęp do informacji, komunikacji, w tym technologii, urządzeń i usług.
Dostępność cyfrowa stron www i aplikacji
Aby strona internetowa czy aplikacja mobilna posiadała cechę “dostępności cyfrowej”, musi spełniać określone kryteria, które są mierzalne i podane w załączniku WCAG 2.1. W dokumencie tym opisane są cztery kluczowe cechy dostępności cyfrowej:
- postrzegalność
- funkcjonalność
- zrozumiałość
- solidność
Co istotne, wymagania te dotyczą także stron wewnętrznych - jak intanety czy ekstranety. Ustawa mówi również o obowiązku umieszczenia deklaracji dostępności i określa zasady monitorowania dostępności cyfrowej.
Dostępność cyfrowa podmiotów publicznych
Obowiązująca w Polsce ustawa dotyczy obecnie przede wszystkim podmiotów publicznych, których jest przeszło 60 000, a niektóre instytucje prowadzą nawet kilkanaście różnych serwisów internetowych. Chodzi nie tylko o urzędy czy instytucje samorządowe, ale również organizacje pozarządowe, zwłaszcza te, które prowadzą działalność na rzecz ochrony i promocji zdrowia, osób niepełnosprawnych oraz w wieku emerytalnym. Dlaczego dostępność cyfrowa jest tak ważna? Bardzo wiele spraw urzędowych można załatwić tylko poprzez osobistą wizytę w instytucji lub za pośrednictwem jej serwisu internetowego. Dlatego kształtowanie przyjaznej, dostępnej dla każdego przestrzeni cyfrowej jest równie ważne jak tworzenie budynków czy przestrzeni miejskiej bez barier. Pomimo, że ustawa nakłada obowiązek dostępności cyfrowej serwisów na instytucje publiczne, warto zadbać o to, aby tworzone przez nas strony, aplikacje i spotkania były przyjazne i inkluzywne nawet jeśli prawnie nie musimy tego robić.
Równy dostęp
O dostępności warto myśleć w kategoriach zapewnienia każdej osobie takich samych możliwości niezależnie od poziomu sprawności czy ograniczeń. Wykluczanie kogokolwiek nie jest w porządku, po prostu. Nikogo nie dziwi, że większość budynków użyteczności publicznej wyposażonych jest np. w podjazdy dla wózków (nie tylko inwalidzkich, ale także przecież dziecięcych!), podobnie rzecz się ma z budowaniem “obiektów” online - myślmy o innych, jesteśmy różni, ale jako osoby mamy takie same prawa.
Szereg rozwiązan niezbędnych dla osób z niepełnosprawnościami będzie przydatnych także dla innych użytkowników internetu. Dbając o odpowiednie skontrastowanie tekstu do tła, pomożemy w odczytaniu treści nie tylko osobom słabowidzącym, ale też np. starszym. Dodając napisy w filmie ułatwimy dostęp nie tylko osobom słabosłyszącym, ale również tym, które nie posługują się biegle językiem polskim. Ułatwiający dostępność semantyczny HTML usprawnia SEO i wpłynie na lepsze wyszukiwanie naszej strony internetowej, a więc jej widoczność. Realizując dobre praktyki poprawiające dostępność cyfrową dbamy jednocześnie o użytkowników naszej strony korzystających z wolnych łączy internetowych. Krótko mówiąc - na wdrażaniu inkluzywności cyfrowej korzystamy wszyscy.
Organizujesz event online i chcesz, aby był dostępny dla każdego?
Super! Oto kluczowe elementy, o które warto zadbać.
- Jeśli masz zamiar stworzyć stronę internetową konferencji czy wydarzenia to o dostępności cyfrowej warto myśleć już na etapie koncepcyjnym. Jej wdrażanie, wbrew powszechnej opinii, wcale nie jest drogie, pod warunkiem, że zmian nie wprowadzasz na istniejącej stronie lub w późnym etapie realizacji. Im wcześniej zaczniesz myśleć o projektach w kategoriach dostępności, tym lepiej. I taniej!
- Słuchaj! To ważna cecha nie tylko w pracy z klientem, ale i z osobami, dla których przewidziany jest event. Jeśli jest to możliwe warto przeprowadzić testy strony z udziałem osób z niepełnosprawnościami.
- Zadbaj o obecność tłumacza języka migowego. Jest to szczególnie istotne przy wydarzeniach odbywających się na żywo. W materiałach video udostępnionych po evencie dodaj napisy. Do wyboru masz dwie opcje: “subtitles” (lista dialogowa) i “closed captions” (oprócz dialogu czy wypowiedzi prelegenta opisane są wówczas inne efekty dźwiękowe).
- Jeśli wydarzenie odbywa się za pośrednictwem dedykowanej strony internetowej warto zadbać o jej prostą nawigację za pomocą klawiszy na klawiaturze. Twój event będzie przez to łatwiej dostępny dla osób z niepełnosprawnością ruchową.
- Zadbaj o audiodeskrypcję. Jest to dostosowany do osób niewidomych opis treści pojawiających się na ekranie. Jeśli Twoje wydarzenie oprócz wykładów prelegentów obejmuje np. materiały graficzne lub inne przekazy niewerbalne, to audiodeskrypcja ułatwi dostęp do wydarzenia osobom niewidomym.
- Podglądaj jak to robią inni, zbieraj doświadczenia i ucz się od najlepszych. Dobrym przykładem jest Microsoft, którego misja może brzmieć bardzo ogólnie, ale od kilku lat stoją za nią wytyczne dotyczące materiałów produkowanych przez tego cyfrowego giganta. Są to wytyczne znacznie bardziej restrykcyjne niż te, które nakłada na nas ustawa. Filozofia Microsoft to myślenie najpierw o dostępności, a dopiero potem o wypełnianiu wymogów ustawy.
Pamiętaj, że nie istnieje coś takiego jak stuprocentowa dostępność cyfrowa, jest to pewien ideał, do którego dążymy, ale jest to też proces. Nawet jeśli nie jesteś w stanie spełnić wszystkich wymogów postaraj się wejść w dialog z uczestnikami swoich wydarzeń - poproś o informację zwrotną, zapytaj co w przyszłości możesz poprawić i jakich usprawnień potrzebują użytkownicy. Dbałość o dostępność cyfrową jest nie tylko swego rodzaju moralnym obowiązkiem i przejawem
